Luc Van Gorp achter het stuur bij CM-Mobiel
CM-voorzitter Luc Van Gorp vervoert een namiddag minder mobiele mensen en luistert naar hun verhalen. Zorg en welzijn beginnen voor Luc bij de relatie tussen mensen. ‘We moeten naar een wereld op mensenmaat, waar relaties en samenleven belangrijker zijn dan structuren en processen’, zegt hij.
Een rit met CM-Mobiel is het ideale moment voor een goed gesprek. Daarom is Luc meteen enthousiast om eens vrijwilliger te zijn. ‘Dit is wat ik het liefste doe, gewoon onder de mensen zijn. Ontmoetingen als deze geven heel veel energie.’
Blind door diabetes
Luc belt aan bij Willy Moors uit Peer. Zesentwintig jaar geleden werd hij blind. ‘Ik kan me de dag nog precies herinneren’, vertelt Willy. ‘Op 18 maart 1995 deed ik het licht uit om te gaan slapen en ’s morgens bleef het donker.’
Willy’s blindheid is het gevolg van diabetes. ‘Ik had de ziekte al 15 jaar. Om de twee maanden ging ik op controle bij de huisarts. Die zei elke keer: alles in orde. Tot ik plots bloedingen kreeg in mijn ogen. Toen bleek het helemaal niet in orde te zijn. Er volgden zes operaties, maar het was te laat.’
Willy was al noodgedwongen gestopt met zijn werk als meubelmaker, op 38-jarige leeftijd. ‘Ik maakte staande klokken. Op beurzen in heel Europa vertegenwoordigde ik de firma. Het was een fijne tijd om zoveel te reizen.’
Sociaal contact doet deugd
Het reizen in Europa was voorbij. Willy trok vier jaar lang naar Brugge om lessen te volgen voor blinden en slechtzienden.
‘Het was een grote ommekeer, want een heleboel dingen vallen weg, zoals lezen en schrijven. Daarnaast was het een heuse onderneming om van Peer naar Brugge te reizen. Ik volgde braille, kooklessen en leerde met de computer werken. Die lessen hebben me veel deugd gedaan.’
'Ik ontmoette er mensen die het heel moeilijk hadden met hun blindheid en er niet over konden praten. Gelukkig kan ik er zelf nu goed mee om. Anders wordt het alleen maar vervelend voor jezelf.'
Willy engageerde zich voor het Belgisch Centrum voor Geleidehonden in Tongeren. ‘Ik help bij de inzameling van flessendopjes. De dopjes worden verkocht aan een recyclagebedrijf. Met het geld kan het centrum honden opleiden. Ik hou van het sociale contact dat ik hierdoor heb.’
Perfectie maakt ongelukkig
Het verhaal van Willy maakt indruk op Luc. ‘Het valt op hoe positief Willy in het leven staat, ondanks de uitdagingen in zijn leven. Dat staat in contrast met onze maatschappij die voortdurend streeft naar perfectie. We staan constant onder druk om van alles het beste te maken.'
'Het verlanglijstje is lang: we moeten een mooi huis hebben, een boeiende job, een sprankelende relatie, en liefst twee kinderen. En dat allemaal in een uitstekende gezondheid. De lat ligt zo hoog dat je er enkel doodongelukkig van kunt worden, want het leven verloopt niet perfect.’
‘Natuurlijk is er nog steeds gemis en verdriet’, zegt Willy. ‘En ik ben kwaad geweest op de huisarts. Maar wat heeft het voor nut? Ik heb geen zin om in een hoekje weg te kwijnen.'
'Ik wil ook genieten van het leven. Ik speel bijvoorbeeld graag accordeon, dat is vrolijke muziek. En ik heb veel sociaal contact, zowel met blinden als ziende mensen.'
‘Het leven is geen constant stijgende lijn. Het is een proces van vallen en opstaan’, zegt Luc. In zijn boek Mensenmaat houdt hij een pleidooi voor imperfectie.
‘De mens wordt sterker als hij zijn kwetsbaarheid omarmt. We zijn allemaal mensen met gebreken. Het hoeft niet perfect te zijn.’
'Ik heb nu alles wat ik zou willen', zegt Willy. 'Het kan altijd meer, maar je moet ook leren tevreden zijn.’
Een echte zorgrelatie
Luc ziet de verstikkende zucht naar perfectie ook in structuren zoals die bestaan in de gezondheidszorg. ‘Onze gezondheidszorg en geneeskunde staan op een hoog niveau. Dat is toe te juichen, al slaat de drang naar perfectie ook hier te ver door. Sneller, beter en efficiënter is het mantra.’
‘Ziekte wordt gezien als een defect dat zo snel mogelijk gerepareerd moet worden’, verduidelijkt Luc. ‘Maar de mens is geen machine waar je te pas en te onpas aan kunt morrelen.'
'Als arts moet je niet alleen technisch onderlegd zijn, je moet ook kunnen praten met je patiënt. Anders is er van een echte zorgrelatie geen sprake. Het is belangrijk empathisch te luisteren, je open te stellen en je in te leven in de zorg voor de medemens.'
'Draagt een medische handeling bij tot meer levenskwaliteit? Die vraag stellen we ons te weinig, zeker bij chronische ziektes. Gezondheid is meer dan niet ziek zijn.’
Putten uit verpleegkunde
Nochtans zit Luc zelf vaak in bestuurskamers waar het meer over cijfers dan over mensen gaat. Nu als voorzitter van CM, vroeger als voorzitter van het Wit-Gele Kruis of als departementshoofd gezondheidszorg aan de Katholieke Hogeschool Limburg.
‘Ik ben meer een gevoels- dan een cijfermens. In de eerste plaats denk ik nog altijd als verpleegkundige. Dat is het vat waaruit ik put. Als het in een vergadering gaat over het aantal ziekenhuisbedden, weet ik hoe het eraan toegaat aan die bedden.'
'Ik zag hoe mensen zich voelen als ze gewassen worden of hulp krijgen om naar het toilet te gaan. Zulke ervaringen neem ik mee in de bestuurskamer. Als je vertrekt vanuit menselijke relaties kom je tot een beter resultaat dan vanuit puur theoretische concepten.’
Ook de ritten met CM-Mobiel zijn voor Luc een inspiratie. ‘Zo’n ritje lijkt heel vanzelfsprekend. Het is mooi dat je met zoiets simpels iemand echt uit de nood kunt helpen. Geluk en zingeving zitten in de kleine, dagelijkse dingen. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn om zinvol te zijn.’
Het boek Mensenmaat. Een pleidooi voor imperfectie ligt nu in de boekhandel. Nog tot 3 mei kun je hier een exemplaar winnen.