Hoe werkt ons evenwichtssysteem?
Onze ogen, evenwichtsorganen, spieren en zintuigen geven informatie door aan onze hersenen. Die zorgen ervoor dat we bewegen zonder om te vallen, dat we onze blik kunnen richten, dat we kunnen navigeren en onszelf oriënteren. Evenwichtsexpert Floris Wuyts verduidelijkt met enkele duizelingwekkende voorbeelden.
Daarom word je wagenziek
Wagenziekte ontstaat als je hersenen tegenstrijdige informatie krijgen. Je evenwichtsorgaan registreert de beweging van de auto, maar je ogen niet altijd.
Door onderweg te lezen of op je smartphone te kijken, geven je ogen onterecht het signaal dat je stilzit. Dat zorgt voor verwarring in je hersenen en daarom word je wagenziek.
Heb jij er wel eens last van? Kijk uit het raam en registreer hoe je aan het bewegen bent. Probeer de rit op die manier goed te volgen of ga zelf achter het stuur zitten.
Je kunt je evenwicht trainen
Kijk maar naar de circusschool, naar een kind dat leert fietsen of naar een balletdanser. Door dezelfde oefening te herhalen, leren je hersenen bij op basis van de prikkels en sturen ze steeds gerichtere informatie door naar ons lichaam. Zo worden de juiste bewegingen in gang gezet.
Wil jij je evenwichtsgevoel verbeteren? Je hoeft het niet ver te zoeken. Door met name je oog-handcoördinatie sterk te stimuleren, boek je snel goede resultaten. Balsporten als tennis of padel zijn er geknipt voor.
Balsporten als tennis of padel zijn heel geschikt om je evenwicht te trainen
Waarom word je duizelig als je te veel gedronken hebt?
De alcohol dringt door tot in je evenwichtsorganen en zorgt ervoor dat die anders gaan werken. Simpel gezegd: ze geven de verkeerde signalen door aan je hersenen.
Stel dat je op je linkerzij (stil)ligt, dan vertellen ze je hersenen dat je naar links aan het bewegen bent. Je hersenen verwerken dat verkeerde signaal en sturen op hun beurt de ogen aan. Die proberen die zijwaartse beweging - die er niet is - te volgen. Dat veroorzaakt duizeligheid.
Je kunt de duizeligheid tegengaan door je ogen te fixeren op één punt, bijvoorbeeld op een lampje. Nog beter is het natuurlijk om het niet zover te laten komen.
Als het tolt wanneer je je hoofd beweegt
In het binnenoor zitten kleine kristallen die op haartjes rusten. Die detecteren de richting van de zwaartekracht. Je kunt je dat voorstellen zoals de nootjes op een brésiliennetaart. Wanneer die kristallen losraken, kunnen ze de werking van het evenwichtsorgaan danig verstoren.
Telkens je je hoofd beweegt als je vooroverbuigt, je omdraait in bed, omhoog kijkt of achteruit leunt, gaan de kristallen op de dool doorheen het evenwichtssysteem. Ze zoeken daarbij het laagste punt op. Dat heeft gedurende enkele seconden hevige duizeligheid tot gevolg.
Gelukkig is er iets aan te doen. Een arts kan je helpen om een bepaalde reeks bewegingen te maken, zodat je je kristallen weer op hun plaats krijgt.
Opnieuw vaste voet aan de grond krijgen
Wie al eens lang op een boot zat of een dagje pretpark achter de rug heeft, herkent het gevoel wel. Het lijkt een tijdlang alsof je nog steeds op die boot of in die attractie zit. Je hersenen blijven geprikkeld, al sta je weer op vaste grond.
Gelukkig ben je meestal na enkele uren van dat gevoel verlost. Maar soms blijft het weken of zelfs maanden aanhouden. Dat heet het ‘Mal de Débarquement’-syndroom. Pas recent werd deze aandoening wetenschappelijk in kaart gebracht. Vrouwen die zwanger of menopauzaal zijn, hebben er vaker last van. In dat geval is er een link met hormonen.
Er is ook een oplossing. Onder begeleiding van een arts kun je de hersenen resetten. Dat doe je door het hoofd op een bepaalde manier te bewegen en tegelijk te kijken naar voorbij bewegende strepen.