Emma Meesseman: 'Revalidatie is topsport'

Lieven en zijn vrouw hielden ervan om samen op de motor het land te doorkruisen. Toen ze twee jaar geleden langs een afgelegen veldwegje reden, ging het mis. 'Twee auto's kruisten ons op een smalle weg. De eerste auto passeerde ons rakelings. De tweede auto reeds ons frontaal aan', vertelt hij.

Aan zijn zijde zit Emma Meesseman. Ze is voor even in haar geboortestad Ieper, nadat ze kampioen speelde in de belangrijkste Amerikaanse competitie van het basket met haar ploeg de Washington Mystics. Dat een avontuur plots een heel andere, noodlottige wending kan krijgen, beseft Emma als geen ander. Maar aan blessures en ongevallen probeert ze zo weinig mogelijk te denken. 'Hoe meer je daaraan denkt, hoe groter de kans dat er iets misloopt.'

Lieven knikt instemmend: ‘Je mag geen angst hebben, anders functioneer je niet.’ Het is het startschot van een inspirerende babbel. 

Voor dit interview haalde hij zijn helm boven, de eerste keer sinds het ongeval. Het hoofddeksel mocht dan wel al die tijd ver weggestopt zitten, de herinneringen niet. ‘De artsen stelden uiteindelijk vijfentwintig breuken vast’, vervolledigt Lieven zijn verhaal. ‘Na een spoedoperatie volgden nog vijf andere ingrepen. Daarna begonnen dertig maanden van revalidatie.'

'Mijn bovenbeen wilde maar niet aan elkaar groeien. Na elke operatie moest ik opnieuw leren stappen.’ Ik wil mijn oude leven terug, is het doel dat Lieven zich altijd voor ogen hield. ‘Vandaag kan ik op een goeie dag zo’n vier kilometer wandelen en één tot twee keer de trap nemen.’

Emma is ervan overtuigd dat je grote doelen enkel kunt bereiken in kleine stapjes. ‘Als 16-jarige probeerde ik om realistische doelen te stellen in het basket, om niet alles in een keer te willen.'

'Het is mijn droom om me met de Belgian Cats te kwalificeren voor de Olympische Spelen in Tokio. Het zou de eerste keer in de geschiedenis zijn dat het Belgisch nationaal basketbalteam het zover schopt. Maar zoiets beschouw je nooit als een mogelijkheid van bij het begin.'

Lange tijd bezorgden de meest eenvoudige activiteiten, zoals uit de zetel komen of naar het toilet gaan, Lieven pijn. Emma herkent dit bij zwaar gekwetste teamgenoten. ‘Elke beweging is moeilijk, want het doet zeer, maar het moet’, zegt ze.

Lieven: 'Je kunt maar twee dingen doen: of je kruipt in je schulp, of je aanvaardt je situatie.' Al kwam dat besef er niet vanzelf. 'Kort na het ongeval wilde ik mee een ijsje gaan eten met mijn vrouw en kinderen. Het heeft een half uur geduurd om me van de passagierszetel in de rolstoel te krijgen. Toen we eindelijk aan het ijskraam waren, moesten we al bijna terug naar huis.'

'Op zo'n moment besef je dat je leven niet meer hetzelfde is als vroeger. Je kunt thuis over al je tegenslagen zitten kniezen, huilen en zuchten, maar dat verandert niets. In tegendeel, dat maakt het erger. Je moet vooruit.'

'Ik probeer niet te lang stil te staan bij een tegenslag', pikt Emma in. 'Als we met het team een belangrijke wedstrijd verliezen, dan is dat een serieuze klap. Maar tegelijk weet ik ook: we zullen niet altijd verliezen. Er komt een moment dat we opnieuw winnen. Elk verlies wil ik als een motivatie zien.'

Als je hoofd niet meegaat in wat je moet of wilt doen, dan lukt het niet. Maar moet je dat helemaal zelf klaarspelen? 'Anderen kunnen daar veel in betekenen', zegt Emma. 'Familie en dichte vrienden. Bij ons in het team hebben we ook mental coaches.'

Lieven: 'Tegenslagen overwinnen is volgens mij niet haalbaar alleen. Al is dat soms ook confronterend. Sommige vrienden blijken plots geen vrienden te zijn. En mensen waarvan je dacht dat het gewoon kennissen waren, zijn er net meer op de cruciale momenten.'

'De kracht van supporters', glimlacht Emma. 'Dat doet inderdaad deugd. De supporters uit Ieper steunen mij al van kleins af aan. Ze volgen alles wat ik doe in Rusland en Amerika via sociale media.'

'Ook bij de Belgian Cats voel ik dat zij de zesde man op het veld zijn. Tegelijkertijd relativeer ik dat ook: als alles goed gaat, heb je veel supporters. Als het minder goed gaat, verdwijnen die ook. Net zoals Lieven merkt bij zijn vrienden en werkrelaties.'

Lieven knikt instemmend. Collega's en klanten rond zich hebben, mist hij misschien wel het meest. 'Ik weet nog dat ik op de spoedtafel naar mijn bazin belde met de boodschap dat ik de dag nadien niet zou komen werken. Dat het waarschijnlijk een paar weken zou duren, maar dat ik daarna terug zou zijn. We zijn nu 30 maanden van revalidatie later. Ik ga dit jaar voor het eerst opnieuw aan de slag, zij het voor 50 procent en bij een nieuwe werkgever.'

'Ik kijk ernaar uit om me opnieuw nuttig te voelen. De muren komen op mij af, ik heb alle series op Netflix gezien. Daar komt bij dat je je afgeschreven voelt in de maatschappij. Je merkt dat onze samenleving niet altijd aangepast is aan mensen met een beperking. Als je met je rolstoel ergens komt, kun je vaak als enige niet naar binnen. Dat zijn zwaardere mentale opdoffers dan het fysieke.'

'Heel vreemd, die bril voor de ogen. Zelf heb ik dat nooit als een nadeel ervaren. Ik stress er niet over dat mijn lichaam 100 procent in orde moet zijn. Zelfs al heb je problemen, dat doet niets af aan wie je bent.'

Lieven: 'Waarom zou het ook? Maar de maatschappij kan hard zijn.'

Ondanks alles blijven doorzetten: dat hebben ze met elkaar gemeen. Lieven ging honderden, duizenden keren over zijn limiet. Maar daar plukt hij vandaag de vruchten van. ‘Vroeger moest de kinesist bij mij thuis langskomen, later kon ik zelf naar de praktijk gaan. Daar probeerde ik eerst twee minuten te stappen op de loopband. Nu doe ik vijftig minuten en train ik ook een kwartier op de hometrainer. Achteraf heb ik dan spierpijn, spierpijn.’  

Emma: 'Maar dat is een heerlijk gevoel, toch?'

Lieven: 'Het is positieve pijn, dat wel. Lastig, maar ik weet dat ik mijn lichaam verplicht heb om dingen te doen doe ervoor zorgen dat het op termijn beter wordt.'

Emma: 'Op het moment zelf ben je aan het sterven omdat je zo diep gaat. Maar spierpijn is het bewijs dat je iets gedaan hebt waarvan je op het moment zelf niet dacht dat je het kon.'