‘Het beest staat altijd in de kamer’
Presentator Xavier Taveirne ging voor zijn nieuwe programma Eenzaam op onderzoek naar eenzaamheid bij verschillende generaties. Wat is de gemene deler?
Waarom dit onderwerp?
‘Eenzaamheid raakt me. Ik was zelf een allenige puber. Als ik zie dat mensen achterblijven, om welke reden dan ook, dan wil ik weten hoe dat zit. Het fascineert me. Ik wou op onderzoek gaan naar hoe levens dan lopen. Het is ook hoog tijd om dit taboe aan te kaarten. Met deze reeks willen we een stem en gezicht geven aan eenzaamheid.’
Eenzaamheid is een van de meest individuele emoties die je kunt hebben
Hoe klinkt eenzaamheid? Hoe ziet het eruit?
‘Het is een van de meest individuele emoties die je kunt hebben. Net omdat er geen rode draad is. Ik heb als journalist nog nooit iets aangeraakt dat zoveel schakering heeft. We hadden wel een vermoeden dat het een brede definitie had, maar zo breed, zo wijdverspreid en zo diep hadden we niet verwacht.'
'Een gebroken hart, een partner met dementie, een overlijden, co-ouderschap, het vertrouwen kwijt in je vrienden … De zestien mensen die aan bod komen, zijn heel divers. Iedereen had wel dezelfde drijfveer: een verschil maken. Al was het maar voor één iemand.’
Reageerden veel mensen op je oproep?
‘Mijn mailbox werd bedolven. Mijn respect voor de mensen die op televisie willen getuigen, kan niet groter zijn. Zij geven zich figuurlijk bloot om anderen te helpen. Zeer moedig. Mannen tussen 25 en 65 jaar reageren merkbaar voorzichtiger. Zij staan nog volop in het actieve leven waar het taboe des te groter is.'
'In aflevering drie getuigt er een CEO van een groot bedrijf. Hij vertelde dat hij zijn wagen aan de kant heeft moeten zetten toen hij de oproep hoorde en zichzelf erin herkende. Dat moment was de eerste keer dat hij zichzelf als eenzaam omschreef.’
Hoe weet je of je eenzaam bent?
‘Elke discussie stopt als iemand zegt: ik ben eenzaam. Als je het voelt, dan is het zo. Eenzaamheid komt elke dag terug. Het beest staat altijd in de kamer. Soms kijkt het je recht in de ogen, soms slaapt het, maar het is er hoe dan ook.’
Oplossingen zullen van onderuit moeten komen
Voelen we ons meer alleen dan vroeger?
‘Ik denk dat er vandaag wel meer valkuilen voor eenzaamheid zijn. Sociale media bijvoorbeeld, vroeger werd je minder geconfronteerd met die zogezegde leukigheid van het leven van de ander. We hebben ook meer keuzevrijheid. Er lijken zoveel wegen te leiden naar geluk, naar sociale contacten, naar grote liefdes … Als je niet gulzig bijt in al die overvloed, dan moet het haast wel je eigen schuld zijn. Wat niet zo is natuurlijk.’
Kunnen we eenzaamheid uit de wereld helpen?
‘Je kunt geen beleid maken om eenzaamheid van De Panne tot Genk te verhelpen, er is niet zomaar een structurele oplossing. Het zal ook van onderuit moeten komen. Het zit ’m in iets langer praten met de buurvrouw, een boodschap voor iemand doen … En dat zijn maar twee van de duizenden voorbeelden.'
'Net omdat eenzaamheid zo individueel is. Wat bij de een werkt, werkt bij de ander totaal niet. De vraag Wat kan ik voor jou betekenen? biedt misschien opening.’