
Kruimelpad
Jolijn (30): 'Het doet deugd dat collega's me als een gelijke behandelen'
Jolijn Lambrechts (30) ging twee jaar geleden alleen wonen. Dat was een grote stap. Niet alleen omdat ze daarmee als jongste van drie zussen het nest verliet, maar vooral omdat ze een autismespectrumstoornis (ASS) heeft.

Wanneer kreeg je de diagnose ASS?
Jolijn: ‘Op mijn dertiende, na een conflict op de speelplaats. Meestal gedroeg ik me stil en rustig, maar na pesterijen van enkele klasgenootjes barstte de bom. Omdat mijn omgeving vermoedde dat er iets niet klopte, lieten mijn ouders me testen. Autisme heb je in verschillende vormen, variërend van licht naar zwaar. Ik heb Asperger, een lichtere vorm van autisme.’
Voel je je anders dan je leeftijdsgenoten?
‘Het heeft lang geduurd vooraleer ik kon accepteren dat ik anders ben dan de anderen. Als kind ging ik al naar een psycholoog, maar die mocht niet op school komen uitleggen wat er met mij aan de hand was. Ik wilde liever dat niemand het wist.’
‘Met mijn klasgenoten had ik niet veel contact, ze vonden mij raar. Ik trok liever op met kinderen die enkele jaren jonger waren dan mij. Mijn mama zette me af op school, ik durfde niet alleen met de fiets te gaan. Alleen door de schoolpoort lopen, vond ik de hel. Gelukkig is dat allemaal gebeterd met ouder worden. Ik word goed omringd door vrienden en familie.’
‘Sinds twee jaar woon ik zelfstandig en ga ik ook enkele dagen in de week werken. Dat gebeurde na een gesprek met de Dienst Ondersteuningsplan van Het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. Ze zetten een traject op om samen met enkele belangrijke mensen uit mijn omgeving concreet aan de slag te gaan met wat ik belangrijk vind in het leven.’
‘Uit dat gesprek kwam naar boven dat ik graag op eigen benen wilde staan. Plots ging het heel snel. Ik ging alleen wonen in een appartement van mijn tante. Voor mama en papa kwam dat hard aan, maar ondertussen zijn ze eraan gewend. Al denk ik dat het soms toch nog raar doet voor hen. Mama is altijd heel bezorgd over mij, over wat ik ga doen en waar ik naartoe ga …’
‘Twee keer per week ga ik bij hen op bezoek, dan eten we samen. Ze zijn ook mijn mantelzorgers. Ik kan bij hen thuis mijn was doen, een eigen wasmachine heb ik nog niet. Meestal doe ik dan ook te voet mijn boodschappen.’
‘Bij vzw Assjette zochten ze naar vrijwilligerswerk op maat, zoals administratieve taken voor een ICT-bedrijf. Ze begeleiden me ook bij een traject naar betaald werk.’
Heb je het soms nog lastig?
‘In de eerste lockdown had ik het moeilijk. Acht weken zat ik binnen, niemand mocht mijn appartement in. Ik zag mijn ouders enkel aan de voordeur. Op een avond ben ik zo gecrasht dat ze mij kwamen halen. Ik at bijna niets meer en voelde me depressief. Mijn verjaardag kwam er ook aan, ik zag er zó tegenop om die alleen te vieren.’
‘Uiteindelijk heb ik twee maanden bij mijn ouders gelogeerd. Mijn mama hoopte dat ik langer zou blijven, maar dat wilde ik niet. Anders zou het voor mij te moeilijk worden om opnieuw de stap naar zelfstandigheid te zetten.’
‘Ook mijn vrijwilligerswerk viel grotendeels stil. Bij vzw Asjiette doen ze wel hun best om me creatieve taken te geven voor thuis. Maar dat is toch niet hetzelfde. Het lastigste vind ik dat ik nog geen écht werk kan doen. Corona heeft ook een streep getrokken door mijn traject naar betaald werk.’
Ben je de enige op je vrijwilligerswerk met ASS?
‘Bij vzw Asjiette heeft iedereen ASS. Voor mij werkt dat goed, zo zie ik lotgenoten en ontdek ik dat iedereen z’n eigen talenten heeft. Bij het ICT-bedrijf ben ik de enige. Die afwisseling is leuk. Het doet deugd dat de mensen daar me als collega aanvaarden en gelijk behandelen.'
'Ik mag taken volledig zelfstandig afwerken en ze vertrouwen me ook nieuwe opdrachten toe. Ze weten dat geen enkel detail aan mijn aandacht ontsnapt. En dat als iets niet lukt, ik niet opgeef. Ik blijf gewoon doorzetten (lacht).’
‘Om mijn werk goed te kunnen doen heb ik een rustige omgeving nodig. Als iemand druk doet, dan neem ik dat over omdat ik denk dat ik me zo hoor te gedragen. Als ik aan een opdracht bezig ben, word ik liever niet gestoord. Soms komen collega’s vragen of ik hen wil helpen met hun opdracht, omdat ze het bijvoorbeeld niet kunnen. Ik durf dan nooit nee zeggen. Dat is vermoeiend.’
‘Meestal ben ik vrolijk op de werkvloer. Maar als er iets scheelt, dan zien mijn collega’s dat meteen. Dan word ik ingetogen en zeg ik niks. Ik luister alleen naar muziek. Als ze vragen wat er mis is, antwoord ik meestal niet onmiddellijk. Ik moet er eerst over nadenken, pas nadien vertel ik het toch.’
Zijn er nog grote stappen die je binnenkort wilt zetten?
‘Mijn rijbewijs halen. Ik moet nu met de bus naar mijn werk, dat vind ik de hel. Dat mensen die ik niet ken naast mij komen zitten of me onverwachts aanspreken, verdraag ik niet zo goed. Ook als er te veel volk op de bus zit, heb ik het moeilijk. Ik stap bewust op aan een rustige halte. Dan kan ik als eerste een plaats kiezen en hoef ik niet bang te zijn dat ik er niet meer bij zal geraken.’
‘De eerste stappen voor het theoretisch rijexamen had ik al gezet, maar door corona moet ik alles opnieuw regelen. Zelf de telefoon nemen en die afspraken vastleggen is een drempel voor mij. Als het mooi weer is, neem ik voorlopig zo veel mogelijk mijn elektrische fiets.’
Beperking & werk
Werken met een arbeidsbeperking
Een arbeidsbeperking is een aandoening van mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke aard, waardoor je moeilijker een job vindt of je werk kunt uitvoeren. Voorbeelden zijn autisme, slechthorendheid, slechtziendheid, epilepsie, een spierziekte, chronische depressie. De VDAB beslist of de aandoening erkend wordt.
> Zie website
Als de arbeidsbeperking erkend werd door de VDAB, is het mogelijk om ook een tegemoetkoming aan te vragen. Voorbeelden zijn een doventolk, een tussenkomst voor de aanschaf van arbeidsgereedschap of een tegemoetkoming voor verplaatsingskosten.
> Zie website
Werken in een aangepaste omgeving
Wie omwille van een beperking moeilijk aansluiting vindt in het gewone arbeidscircuit, kan mogelijk in een maatwerkbedrijf (de vroegere beschutte werkplaats) terecht. Ook hiervoor is een erkenning van de VDAB vereist.
> Zie website