Kun je iets doen tegen blozen?
Stel, je geeft een presentatie en plots word je zo rood als een tomaat. Schaamtelijk, toch? Of is blozen niet zo erg? Psychologe Corine Dijk legt uit waar dat blozen vandaan komt en of je er iets aan kunt doen.
Wanneer blozen we?
Corine Dijk: ‘Als we ons ervan bewust zijn dat andere mensen een oordeel over ons kunnen hebben en we maken ons daar zorgen over, dan gaan we blozen.'
'Dat komt bijvoorbeeld voor als we ons schamen of generen. Het blozen zelf is een acute reactie op een bepaald moment. Bij een langdurende stemming van schaamte ben je niet voortdurend aan het blozen.’
Wie leuk en competent wil overkomen, kan dat ook terwijl die bloost.
Hoe gaat het precies in zijn werk?
‘In je huid zitten bloedvaten waarin een minispiertje zit dat altijd gespannen staat. Bij een emotionele reactie op een oh nee-gebeurtenis stuurt het zenuwstelsel prikkels naar die spiertjes in de bloedvaten, waardoor de spiertjes ontspannen, de bloedvaten verwijden en er een bloedophoping ontstaat. Op die manier word je rood.’
Wat voor nut heeft blozen?
‘Niemand weet helemaal zeker wat de functie is van blozen, maar het is wel duidelijk dat het een communicatieve waarde heeft.'
'Het is niet voor niets dat je alleen bloost op stukken huid die bloot zijn: het gezicht en de hals. Ook bij diersoorten met blote huid, zoals gieren of apen, komt onder bepaalde emotionele toestanden vaatverwijding voor, precies in die blote stukken huid. Die vaatverwijding wordt als communicatie geregistreerd door andere dieren.'
'Net zoals bij fronsen of je mondhoek omhoogtrekken, geeft je lichaam zo een communicatief signaal.’
Wat kunnen we doen om het te vermijden?
‘Aan het blozen zelf? Niets. Blozen is een van de enige communicatieve signalen die we totaal niet in de hand hebben. Maar blozen is meestal niet negatief.'
'Als je een kop koffie over iemand stoot en je bloost, dan registreert de ander dat als een positief signaal, dat je erom geeft wat hij van je vindt. Als je je aantrekt wat andere mensen denken, dan ben je gewoon een prettig sociaal persoon.’
‘Blozen is maar een deel van de signalen die je lichaam uitstuurt. Veel mensen overschatten de waarde van dit signaal. Wie leuk en competent wil overkomen, kan dat ook terwijl die bloost.'
'Als je een goede presentatie geeft en je wordt toevallig ook rood, dan vinden mensen dat niet storend. Ze beschouwen je niet als minder competent. Je laat zien dat de mensen die naar je luisteren ertoe doen.’
Dus wie zich schaamt om te blozen, kan daar niets tegen doen?
‘Toch wel. Als je bang bent om te blozen, kun je iets doen aan de angst voor dat blozen. Of als je op voorhand weet dat je ergens het risico zal lopen op rode wangen, zoals bij een presentatie, kun je iets proberen te doen aan de angst voor die presentatie.'
'Bereid je goed voor en onthoud dat blozen helemaal niet erg is. En er is hoop: hoe ouder je wordt, hoe minder vaak je bloost.’
Lisa (25) bloost snel
'Onlangs gaf iemand mij een compliment tijdens een vergadering met de jeugdbeweging. Dan voelde ik mijn gezicht heel warm worden, ging ik lichtjes zweten en begon mijn lichaam te tintelen. Het is een complete lichamelijke beleving (lacht).’
‘Je ziet het ook aan de blik van de anderen: die kleine glimlachjes. Je ziet ze denken: oh, zo schattig. Terwijl ik dan enkel oh nee denk en niet meer weet wat ik moet zeggen. Het is een ongemakkelijk gevoel. Je wil zelfzeker overkomen, maar je lijkt heel kwetsbaar.’
‘Eens ik me rood voel worden, probeer ik mezelf te kalmeren. Het is niet zo erg. Of ik probeer te focussen op iets anders, zodat het niet erger wordt.’
