Kunst op verwijzing in Brusselse BOZAR
‘Cultuur heeft de kracht van verandering in zich omdat het groepen en individuen in beroering en beweging kan brengen’, verwoordde CM-voorzitter Luc Van Gorp het zo mooi in zijn boek Mensenmaat. Ook Samana gelooft in de kracht van ontmoetingen met lotgenoten en bracht de groep samen om deel te nemen aan het proefproject Kunst op verwijzing.
Kunst als leidraad
‘Kunst moet bereikbaar zijn en verbindend werken, dat is de opzet van het project’, steekt Els Rossignol, directeur Gezondheid, welzijn en participatie binnen CM, van wal.
‘We selecteren een aantal deelnemers die met mentale of lichamelijke gezondheidsproblemen kampen en nemen hen mee in een zesdelig kunsttraject. Via CM kun je ook individueel of per twee deelnemen. De schilderijen van kunstenaar David Hockney dienen als leidraad.’
CM en Samana willen mensen met fysieke of mentale gezondheidsproblemen de kans geven om kunst te beleven
Een artistiek menu
Kunsthistorica Isabel Vermote is gids en begeleidt het Samanaproject in de Bozar. Ze werkt eveneens bij de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België.
Ze vergelijkt het met een menu: ‘Het voorgerecht is het introductiemoment, waarbij we enkele werken en levenslessen van Hockney bespreken. Het eigenlijk museumbezoek is dan het hoofdgerecht.
Door de voorbereidende sessies kunnen we tijdens het bezoek meteen tot de essentie komen. Dat is een voordeel: het museumbezoek duurt dan minder lang en zo houden we rekening met de fysieke mogelijkheden van de doelgroep.
Ten slotte gaan we over naar het dessert: reflecteren op de hele beleving. De werken van Hockney vormen dan een brug om op een onrechtstreekse manier over het eigen leven te praten.’
De schilderijen van Hockney werden gebruikt als interface om dieper in te gaan op belangrijke levensaspecten
Kunst is geen pilletje
Een museumbezoek kan je natuurlijk niet van al je problemen verlossen. Isabel legt uit dat het wel tot nieuwe inzichten kan leiden. ‘Ik ben absoluut geen psychologe’, benadrukt ze, ‘maar ik merk wel een verschil in het mentale welzijn en de groepsdynamiek van de deelnemers.
Dat komt omdat ze samenkomen in een andere omgeving; de focus ligt voor een keer niet op het ziek-zijn. Door de vele sessies ontstaat er een hechte band en een grote betrokkenheid tussen alle partijen.’
Kunst als medium
Tot slot hoopt Isabel dit project in de toekomst nog eens te mogen herhalen. ‘Kunst kan een hulpmiddel zijn om met zorgvragers en hulpverleners in dialoog te treden, als je maar het juiste kader schept. Kennisoverdracht staat dan niet centraal, de beleving wel.’
Interesse om deel te nemen aan toekomstige projecten of andere Samana-activiteiten?