Nathalie Basteyns: ‘Regisseur zijn is ideaal, ik heb mijn stoel al bij’
Nathalie Basteyns (49) is moeder, partner en regisseur van Beau Séjour, Clan en Façades. Door multiple sclerose (MS) zit ze al acht jaar in een rolstoel. ‘In België is er weinig aangepast aan rolstoelgebruikers. Soms voelt het alsof ik niet meetel.’
Hoe verander je als persoon als je plotseling in een rolstoel komt te zitten?
‘In mijn hoofd ben ik nog altijd heel snel. Het is alsof ik moet stilstaan door in mijn rolstoel te zitten. Ik wil elke ochtend uit bed springen, maar dat gaat niet. Dat is ongelooflijk vervelend. Aan de andere kant ben ik wel rustiger geworden, gewoonweg omdat ik niet meer overal als een zot naartoe kan crossen. Toleranter ook. Niet zozeer voor mezelf, wel voor anderen. Ik kon vroeger een kort lontje hebben, dat heb ik nu veel minder.’
‘Ik heb al veel moeten opgeven in mijn leven. Dat ik niet kan voetballen of zwemmen met mijn kinderen vind ik bijvoorbeeld verschrikkelijk. Daarom laat ik in de films en televisiereeksen die ik maak acteurs vaak dingen doen die ik zelf niet meer kan. Heel uitbundig dansen, bijvoorbeeld. Het is fijn om ernaar te kijken maar tegelijkertijd heb ik toch wat hartzeer. Ik zou het zelf willen doen.’
Ik laat de acteurs in mijn films en televisiereeksen dingen doen die ik zelf niet meer kan
Heb je ook iets gewonnen?
‘Op dit moment heb ik niet dat gevoel. Ik ben het beu in die rolstoel. In België is er heel weinig aangepast aan mensen die minder mobiel zijn. De stoepen van Brussel zijn te hoog en kinderkopkes zijn een hel. En toch blijven ze die maar vrolijk aanleggen. Het is mooi, maar zo vervelend. Soms lijkt het alsof ik hier niet meetel omdat er niet veel is aangepast. Dat maakt me triest.’
Wat kan er beter in België?
‘Het openbaar vervoer. In Brussel zijn een paar metrostations toegankelijk, maar veel zijn dat er niet. Een bus gaat naar beneden als er een rolstoel op moet maar heel dikwijls is dat systeem net kapot. Ik heb het al veel meegemaakt. Ik heb dan geen schrik om van mijn oren te maken. Soms word ik er zo moedeloos van dat ik de bus dan gewoon niet neem. Het is spijtig dat het allemaal zoveel extra moeite kost, want mensen in een rolstoel hebben die energie nodig voor andere dingen.’
‘De twee cinema’s in Brussel die aangepast zijn aan rolstoelgebruikers, verdienen veel geld aan mij. Ik zou het tof vinden als de zalen voor iedereen toegankelijk zijn. Niet alleen voor rolstoelgebruikers, maar voor iedereen. Bij wijze van spreken ook voor iemand die met een koets binnen wil.’
Hoe beïnvloedt het je job?
‘Mijn werk heb ik gelukkig niet moeten opgeven. Regisseur is de ideale job, want ik heb mijn stoel al bij. Ik kies locaties die voor mij gemakkelijk zijn. In huizen met veel trappen kan ik bijvoorbeeld niet filmen. Voor Beau Séjour 2 filmden we veel op een boot, daar kon ik niet op. Mijn partner en mederegisseur Kaat heeft die scènes gedraaid. Op de set komen de acteurs naar mij toe voor instructies in plaats van dat ik naar hen ga.’
Soms lijkt het alsof ik hier niet meetel omdat er niet veel is aangepast
Heb je je appartement rolstoeltoegankelijk gemaakt?
‘Voor ik in een rolstoel zat, woonde ik in een appartement met trappen. Daar kon ik niet blijven. Nu leef ik in een aangepast huis. Geen trappen meer, bredere deuren en een royaal toilet met armsteunen. Ook daar moet ik altijd aan denken als ik ergens afspreek: hoe geraak ik er? Is er een trap? Kan ik naar er naar het toilet gaan? Dat is allemaal veel minder spontaan dan vroeger.’
‘Soms kom ik ook in grappige situaties terecht. Een paar jaar geleden ging ik naar Marokko. We hadden het hotel op voorhand opgezocht en dachten dat het was aangepast. Vooral met brede deuren. Maar toen we aankwamen, geraakte ik niet door de deur van mijn kamer. De deur was te klein. Er was maar één kamer waarvan de deur groot genoeg was: de koninklijke suite. Die heb ik dus gekregen. Heel af en toe zijn er dus ook voordelen (lacht).’