William Boeva: ‘Ik lach niet snel met hoe iemand eruitziet’
Lachen is gezond, het kost niets. Je toegangsticket voor de comedyshow buiten beschouwing gelaten. Maar niet elke mop kan op evenveel applaus rekenen. Hoever mag humor gaan? Komiek William Boeva (32) staat aan beide zijden van het podium: hij deelt grappen uit, maar incasseert ze ook.
Is humor brutaal durven zijn?
‘Zeker wel. Als komiek vind ik het mijn taak om te zeggen wat anderen niet durven, in de vorm van een mop. Ik zie komieken als de outcasts van de maatschappij. Vreemde figuren die zelf een beetje buiten de samenleving staan. Dat is goed, zo kunnen we alles vanop een afstand bekijken en zien we beter wat er zich afspeelt. Maar humor is genuanceerder dan brutaliteit alleen. Er zijn nog zo veel andere emoties waaruit je kunt putten.’
‘Wat je wel en niet kunt zeggen is altijd een gevecht geweest. Vroeger smeten ze in de Verenigde Staten zelfs komieken in de gevangenis omdat die het woord fuck op het podium durfden te zeggen. Het mijnenveld is nu groter geworden. Mensen oordelen heel snel, kunnen minder nuanceren, minder relativeren. We doen geen moeite meer om een volledig verhaal uit te luisteren of te bekijken, meningen worden meteen gevormd en moeten in één zin passen.’
Kunnen we nog tegen een grapje?
‘Ik snap dat humor mensen kan kwetsen. De grens ligt bij iedereen anders. Kijk, humor speelt met vooroordelen, daar is niets mis mee. We zijn allemaal verschillend, maar overlappen ook met elkaar. Als je dat kunt linken aan gemeenschappelijke uitspraken, meningen of gedragingen, roept dat herkenning op. Dat maakt het net zo grappig.’
Ik maak ook moppen over mezelf op het podium
‘Als mensen bij mij thuis komen, dan denken ze dat ik geen enkele hoge kast heb. Dat is stereotiep, maar ik snap vanwaar dat komt. Ik voel me niet beledigd. Ik vind het net lachen om te weten dat ze ongelijk hebben.’
‘Na een show stapte er eens een man op mij af, ik had een mop gemaakt over mensen met een beperking. Hij had een kleindochter in een rolstoel en vond dat helemaal niet kunnen. Maar als hij aandachtig was blijven luisteren naar de context in plaats van te flippen, dan had hij gehoord dat ik een punt wilde maken.’
‘Ik maak ook moppen over mezelf op het podium, ik vind mezelf echt niet beter dan iemand anders.’
Hoever kun je gaan om mensen aan het lachen te brengen?
‘Dat is een moeilijke vraag. Als ik grappen maak, dan is dat om mijn publiek te verrassen en nooit om iemand te kwetsen. Ik zal niet snel lachen met hoe iemand eruitziet, maar wel met wat iemand zegt of doet. Dat laatste heb je zelf in de hand en daar mag ik je mee confronteren.’
‘Een mop moet altijd verrassend zijn. Als ze niet verrast, dan is het geen mop. Als iemand een goeie mop over mij heeft, dan mag dat zelfs over dwergen (dwerggroei, red.) gaan. Als ze goed gevonden is en je er goed over nagedacht hebt, dan kan ik daarmee lachen. Maar als je zomaar lacht, dan beledig je mij gewoon. Ik ben daardoor ook strenger geworden voor mezelf. Alleen de allerbeste moppen komen in mijn shows, geen clichés.’
‘Timing is alles. Als er net iets heel ergs gebeurd is, dan heb je tijd nodig om dat te verwerken. Humor is een vorm van verwerken. Als je met iets kunt lachen, dan heb je het een plaats gegeven of ben je dat aan het doen. Ik ga nooit de dag nadien al een mop maken, maar een paar weken of maanden later misschien wel. Als de miserie gaan liggen is, kan er veel.’
Hebben je moppen veel succes bij mensen met een beperking?
‘Er komen veel mensen met een beperking naar mijn voorstellingen kijken. Ik denk dat ze zich verbonden voelen met het feit dat iemand zoals ik ruimte krijgt op een podium. Dat gebeurt nog altijd bedroevend weinig. Op vlak van inclusie is de trein aan het vertrekken en wij staan nog op het perron, de wagon is niet rolstoeltoegankelijk.’
‘Er heerst altijd paniek trouwens als rolstoelgebruikers naar mijn shows komen. Een theaterzaal is daar amper op voorbereid. Er zijn hoogstens twee speciaal daarvoor voorziene plekken. Als er dan ineens acht staan, dan heb je een probleem hé. Dan weten ze niet wat doen (lacht).
‘Ik lach er nu mee, maar eigenlijk heb ik het daar heel moeilijk mee. In België lijkt inclusie erg gefocust op huidskleur en gender. Mensen met een beperking, die doen er nog niet toe. Als een programma inclusief is, dan zie ik er niemand zoals mezelf tussen zitten. Als je dat vergelijkt met het Verenigd Koninkrijk, daar hebben ze mensen met een beperking als schermgezicht. Op een commerciële zender dan nog.’
‘We zijn met meer dan je denkt. Wanneer gaan mensen dat inzien? We blijven ons niet verstoppen. Wij willen ook deel uitmaken van de samenleving.’