Zo praat je met iemand die het psychisch moeilijk heeft

Hoe begin je zo’n gesprek? Want, Gaat die persoon het niet raar vinden als ik daar zo plots over begin? Het kan helpen om te vertrekken vanuit de signalen die je opmerkt: ‘Ik merk dat je vaker onrustig bent de laatste tijd, is er iets wat je bezighoudt?’ Wees niet bang dat je daarmee iets uitlokt of erger maakt. Mensen nemen het je doorgaans niet kwalijk als je toont dat je bezorgd bent.

Wanneer je niet goed weet wat je kunt doen of zeggen, is het oké om dat te delen: ‘Ik zie dat je het moeilijk hebt en ik wil je graag helpen, maar ik weet niet goed wat ik kan doen of zeggen. Weet gewoon dat ik er graag wil zijn voor jou als je daar nood aan hebt.’

Iets wat voor jou klein of oplosbaar lijkt, kan voor iemand anders een onoverkomelijk probleem lijken. Probeer te begrijpen wat de situatie doet met die persoon en toon begrip. Erken gevoelens en gedachten, ga ze niet minimaliseren of veroordelen.

Is je puberzoon bijvoorbeeld gedumpt door zijn eerste grote liefde? Is hij er kapot van en slaapt en eet hij al weken slecht? Vanuit jouw levenservaring weet je dat de kans groot is dat hij snel een nieuwe liefde zal vinden. Hij heeft die ervaring niet en kan zich niet voorstellen dat hij zonder zijn lief nog gelukkig kan worden.

Probeer je in te leven in zijn situatie, vraag wat het doet met hem en erken zijn gevoelens. Kom niet af met dooddoeners als Er zwemmen nog genoeg vissen in de zee of Je verdient beter.

Ben je zelf rustig? Dan zal de ander waarschijnlijk vanzelf ook rustiger worden. Doe je niet anders voor dan je bent. Spreek vanuit je bezorgdheid, toon dat je wilt helpen.

Weet je niet goed wat te zeggen of doen? Geef gerust aan dat dit moeilijk is voor jou, maar dat je er graag wilt zijn. Doe geen beloftes die je niet kunt nakomen. Beweer bijvoorbeeld niet dat je alle problemen zult oplossen als je dat niet kunt.

Toon dat je gehoord hebt wat de andere je wilt vertellen door zijn of haar woorden te herhalen: ‘Je zegt dat je het niet meer ziet zitten, wat zie je niet meer zitten?’ of ‘Ik hoor dat je het moeilijk hebt de laatste tijd, is dat al lang zo?’.

Door gevoelens te benoemen, zorg je ervoor dat de ander zich begrepen voelt: ‘Het lijkt alsof je het gevoel hebt vast te zitten en je geen uitweg meer ziet.’

Heb je al een vertrouwensband opgebouwd met de ander? Dan kun je voorzichtig en op een opbouwende manier de confrontatie aangaan: ‘Je zegt dat er niemand is voor jou, maar daarnet had je het over je broer met wie je goed kunt praten. Zou het kunnen dat je de dingen soms enkel somber inziet, dat je geen oog meer hebt voor de positieve zaken in je leven?’

Door open vragen te stellen, kun je de ander aansporen om zijn of haar gevoelens te verduidelijken. Zo bied je structuur zonder zelf de boventoon te voeren.  Denk aan ‘Hoe voel je je daarbij?’, ‘Wat doet dat met jou?’ of ‘Wat maakt dat dit je zo raakt?’. Gun de ander wat tijd om je vragen te beantwoorden en neem zelf de tijd om te luisteren naar het antwoord.

Vraag ook wat jij kunt doen, hoe klein je inbreng ook kan zijn. Gewoon er zijn, kan soms al voldoende zijn.

Probeer regelmatig nog eens terug te komen op het gesprek dat jullie hadden. Ga er niet vanuit dat het de volgende keer beter gaat. Zeg niet ‘Gaat het al wat beter?’ maar wel ‘Hoe gaat het vandaag met jou?’.